Laaggeletterdheid wordt vooral als overkoepelende term gebruikt voor moeite hebben met lezen en schrijven, maar ook rekenen en digitale vaardigheden vallen onder deze term.

Laaggeletterdheid komt bij zo’n 3 miljoen mensen in Nederland voor. Dat is zo’n 17% van de bevolking. Onder hen bevinden zich veel uitzendkrachten en arbeidsmigranten. Voor jou als uitzender ligt hier een kans én verantwoordelijkheid: door laaggeletterdheid te signaleren en aan te pakken.

De verborgen gevolgen van laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid beperkt namelijk meer dan alleen taalvaardigheid. Het heeft ook meerdere gevolgen voor het leven van een uitzendkracht:

• Angst en schaamte: Laaggeletterde uitzendkrachten ervaren vaak schaamte, wat kan leiden tot sociaal isolement, uitstelgedrag en stress. Allemaal factoren die de vitaliteit verminderen.
• Gezondheids- en veiligheidsinstructies begrijpen: Moeite met het lezen van bijsluiters, veiligheidsinstructies of medische adviezen kan leiden tot verkeerd medicijngebruik of onveilige werksituaties.
• Financiële gezondheid

Laaggeletterdheid en financiële gezondheid

Een niet-gezonde financiële situatie kan natuurlijk verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld vanwege een persoonlijke gebeurtenis, zoals een verhuizing of scheiding.

Een andere oorzaak is laaggeletterdheid. Denk bijvoorbeeld aan het niet begrijpen van brieven van de Belastingdienst, onwetendheid over toeslagen of het missen van vaardigheden over budgetteren. Allemaal mogelijke oorzaken van financiële problemen en daardoor financiële stress.

Mensen die laaggeletterd zijn, hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Daarnaast gaan zij minder makkelijk om met de computer of smartphone. De uitwisseling van informatie gaat vaak te snel voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Informatie begrijpen en grip krijgen op geldzaken is daardoor vaak lastig.

Door het missen van vaardigheden om hun budget te beheren, komt deze groep vaker in de schulden terecht.

Hoe kun je omgaan met laaggeletterdheid?

Het herkennen van laaggeletterdheid is soms lastig omdat veel uitzendkrachten hun problemen verbergen uit schaamte. Let op deze signalen:

• Een uitzendkracht vraagt vaak om hulp bij het invullen van formulieren.
• Brieven of e-mails worden niet of te laat geopend of beantwoord.
• Ze geven aan dat ze "hun bril zijn vergeten" of "het later nog lezen".
• Er worden excuses gemaakt om niet te hoeven schrijven, zoals “mijn handschrift is slecht”.
• Instructies op papier worden vermeden of verkeerd uitgevoerd.
• De uitzendkracht vermijdt functies waar veel administratie bij komt kijken.

Wat kun je doen?

1. Herken de bovenstaande signalen.
2. Bied gerichte ondersteuning: Met het Nederlands Taalbudget van Doorzaam kun je uitzendkrachten een taalles laten volgen. Zowel voor wie Nederlands als eerste taal niet goed beheerst als voor wie Nederlands als tweede taal leert.
3. Verwijs naar Budgetcoaching: Financiële begeleiding helpt laaggeletterde uitzendkrachten om schulden te voorkomen en meer grip te krijgen op hun geldzaken.
4. Maak taal toegankelijk: Gebruik eenvoudige, duidelijke taal in jouw communicatie met uitzendkrachten en leg belangrijke informatie ook mondeling uit.